توسعه شهر‌ها و ساخت‌وسازها، عمران و آبادانی امری اجتناب‌ناپذیر است، ولی چه خوب می‌شود وقتی در کنار این همه خدمت از سوی مدیریت شهری، مبلمان شهر‌ها نیز انسان‌محور می شد، و توجه ویژه به سلامت شهروندی، آینده و کودکان در طرح‌ها و مصوبات گسترش شهر‌ها با پسوند انسان به جای آهن گره میخورد.

فرهنگ همان چیزی است که گاه باید نوشت گاه باید گریست، گاه باید نظاره‌گر بود و تأمل کرد و گاه باید مطالبه‌گر بود، مطالبه‌گری منصفانه و همراه با ارائه نقشه راه، راهبرد ما بوده است.
مدیرانی موفق هستند که در فرصت خدمت، فقط و فقط سمت و سوی تصمیمات و هدف‌گذاری‌هایشان چه در کوتاه‌مدت و درازمدت به نفع شهروندان باشد، نه آهن‌ها.  باید پذیرفت هرچقدر بر وسعت شهر و شریان‌ها بیفزاییم راه را برای ورود آلودگی و تهدیدات جدی بر سلامت شهروندان هموار کرده‌ایم.جامعه بانشاط و پویا همیشه به دنبال کمال است و کمال همان حس مشارکت و باور به همدلی برای ساختن زیستگاهی انسان‌محور است.

مکان ها از ساختمان های منفرد و یا تردد خودروها مهم ترهستند، در این راستا توجه به عواملی چند ضروری است که با توضیحی مختصر در ادامه می آیند.

ادغام کاربری ها و فعالیت ها

بهترین محیط های شهری آن هایی هستند که در آن ها کاربری ها ادغام شود و طیف متنوعی از فعالیت ها و تخصص ها به وجود آید. به عبارت دیگر، منطقه بندی و تفکیک کاربری ها و فعالیت ها، عامل مرگ عرصه های شهری است. جذاب ترین مکان ها در بردارنده ی تنوع فعالیت ها و تجربه ها هستند. زندگی، کار، تجارت، خرید و بازی همگی از تعامل با یکدیگر سود می برند. ادغام کاربری ها، محیط هایی ایمن و پویا  چه در سطح خیابان ها و چه در ساختمان های منفرد پدید می آورد. علت جذابیت و امنیت عرصه ی عمومی این است که می تواند افراد مختلف را در زمان های متفاوت و برای اهداف گوناگون به خود بخواند. این کار نه تنها سبب افزایش تحرک و پویایی محیط می شود، بلکه امکان نظارت غیررسمی بر عرصه ی عمومی را نیز فراهم می سازد.

مقیاس انسانی

محیط های شهری برای انسان هاست، نه برای اتومبیل ها، کامیون ها، و پروژه های بزرگ. بر این اساس، محیط انسانی آرامش بخش، محیطی است مرتبط با مقیاس انسان پیاده، نه خودروهای شتاب زده. مرکز شهرها یا محیط های شهری، در سایه فعالیت وکاربری ساختمان هایی که فضای خیابان ها را تعریف می کنند، حیات می یابد. پرواضح است که خرید، عملکردی است که در سطح پیاده رو انجام می گیرد. در صورت ترکیب این عملکرد با طاقگان ها، راهروها و کوچه ها، می توان محیط پیاده ای، با مقیاس انسانی، نسبتا امن و جذاب به وجود آورد. محصوریت فضاهای عمومی در شهرها نه تنها دستیابی به مقیاس انسانی را آسان تر می کند، بلکه در ایجاد حس امنیت و آسایش در مردم نیز بسیار مهم است. این فضاهای محصور می تواند طیف وسیعی را شامل شود، از میدان های شهری، خیابان های سرپوشیده برای خرید و فروش گرفته تا حیاط های مرکزی کوچک در ساختمان های مسکونی.

آزادی عابران پیاده

در مراکز بسیاری از شهرها هم عابران پیاده و هم دوچرخه سواران با خطرات جدی روبرو هستند. در کنار خطرات مربوط به تصادف، سروصدا و دود نیز برای افراد ناخوشایند بوده و می تواند مشکلات بلند مدتی برای سلامتی آنان به وجود آورد. علایم راهنمایی و رانندگی کمتر به نفع عابران پیاده عمل کرد و حتی در محیط هایی که به عابران پیاده اختصاص دارند، موانعی به اشکال گوناگون  تیرها، صندلی ها، سطل زباله، عناصر تبلیغاتی و لوله ها، کف سازی خراب شده، چاله ها در راه عابران پیاده قرار دارد. برای تقویت مسیرهای عابر پیاده می توان از روش هایی مانند ایجاد ارتباط فیزیکی و بصری با ترغیب فعالیت های خیابانی متناسب، ایجاد تداوم در طرح از طریق مصالح کف سازی، مبلمان شهری و هنرهای عمومی، نورپردازی های خاص در سطح خیابان یا ساختمان ها و یا ایجاد معماری منظر در بین مسیرها استفاده کرد.
ایجاد وضوح

محیط های شهری خوب، خوانا هستند، یعنی به آسانی قابل درک اند و می توان مانند یک کتاب آن ها را خواند. همه ی این سخن بدان معناست که مردم  به عنوان پیاده یا راننده  باید به آسانی بتوانند تشخیص دهند که کجا هستند، چیدمان فضایی شهر چگونه است و برای مکان ها، تسهیلات و امکانات مختلفی که لازم دارند، کجا بروند. باید برای افزایش خوانایی محیط های شهری از طریق ساختمان ها و فضاهای عمومی آن ها، شیوه های جدیدی را جستجو کرد. برای رسیدن به این هدف، باید فرم مصنوع را به شیوه ای روشن، یعنی با استفاده از گره های حمل و نقل، سیستم های حرکتی شفاف ( برای رانندگان و پیاده ها ) و نشانه گذاری های بخش های کلیدی محیط شهر با نشانه های بصری مناسب سازماندهی کرد.
باید در محیط های شهری، آب را به عنوان عنصر کلیدی شکل دهی محیط به کار گرفت تا مردم حضور آن را کاملا حس کنند و دیدهایی به آن و از آن در اختیار داشته باشند و هم چنین با قرار گیری کاربری ها و فعالیت های مناسب در قلمرو آن به حضوری شاخص تر دست یابد. محیط های شهری معمولاً هنگام شب بیش از پیش نا آشنا به نظر می رسند. عدم قطعیت در مورد مکانی که قرار دارید و این که به کجا باید بروید  اگر ترسناک هم نباشد  آزاردهنده است. این نوع فضاها باید به خوبی نورپردازی شوند و در صورت امکان، با حضور فعالیت هایی که شبانه هستند، حیات یابند. نباید فراموش کرد که آب و نور در کنار هم می توانند چهره ای جذاب، خوشایند و به یاد ماندنی به شب ببخشد.

محیط های ماندگار

توجه به مصلحت های کوتا مدت، می تواند برای محیط های شهری زیان بار باشد. متأسفانه ما به ساخت و سازهای ارزان قیمت و هدر دادن منابع خو کرده ایم و تنها به دستاوردهای فوری می اندیشیم، بی خبر از این که معماری منظر  که با گذر زمان بلوغ می یابد. ساختمان نیز با گذر زمان فرسوده می شود. ما نباید هم سان گذشته، عامل زمان را در ساخت و سازهای شهری مورد غفلت قرار دهیم. ما فقط برای زمان حال ساختمان نمی سازیم. ساختمان ها باید مستحکم باشند. باید توجه داشت که طراحی خوب و طراحی برای پایداری، به معنای استفاده از مرمر یا گرانیت برای ورودی و ساخت نمای سنگی و استفاده از آجر ارزان قیمت در پشت دیوار نیست، بلکه به معنای انتخاب صحیح مصالح نسبت به محل ساختمان و اندیشه در مورد نگهداری آن پس از ساخت است. مبلمان شهری و مصالح کف سازی را باید با توجه به استحکام و دوام آن ها گزینش کرد و پس از ساخت هم نگهداری مناسبی در مورد آن ها اعمال نمود..

کنترل تغییرات

شهرها و محیط های شهری ذاتاً و پیوسته در حال تغییر و تحول هستند. این ها محیط هایی پویا هستند و بر همین اساس این موضوع باید در روندهای طراحی، ساخت و مدیریت در نظر گرفته شود. با این حال باید بدانیم که تغییر همراه با از بین رفتن پیرامون آشنا، برای بسیاری از مردم دردناک است، به ویژه زمانی که این تغییر در مقیاس وسیع یا جامع رخ دهد. بنابراین تغییرات شهری بالاجبار، روندی دردناک شمرده می شود و کسانی که با این موضوع سروکار دارند، باید آن را پذیرفته و برای به حداقل رساندن اثرات زیان بار آن بکوشند. زمانی که تغییر به صورت غیرمنتظره انجام شود، اثرات بدتری دارد،

عدالت

به معنی چگونگی توزیع سود و زیان محیطی بین افراد طبق اصول خاصی نظیر:  برابری، نیاز، ارزش ذاتی، قدرت پرداخت، تلاش، کمک بالقوه و یا قدرت. عدالت معیاری است که عایدی بین افراد را متعادل می سازد، در حالی که کارآیی عایدی بین ارزش های مختلف را متعادل می کند.

یادداشت: حسن سروری