به گزارش پایگاه خبری قارتال، چنان که در مقدمه کتاب به قلم آیت‌الله سید حسن عاملی نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه اردبیل نیز مورد اشاره قرار گرفته است، زبان هر ملتی آیتی از آیات روشن خداوندی است و لذا حفظ زبان، پاسداشت آیات الهی و هر تکاپویی برای ترسیم جمال لغات، تلاشی توحیدی است.

امروزه زبان‌ها با ۲ تهدید بزرگ مواجه‌اند؛ نخست مرگ برخی لغات نفیس و عتیق که گذشتگان با ذوق سلیم و روح لطیف آنها را وضع کرده‌اند و دوم لغات دخیل است که بلای ویرانگر و آفت بزرگ برای خلوص زبان‌ها است.

شوربختانه در منطقه آناتولی با هجمه شدید لغات دخیل که از زمان انقلاب حرف در ترکیه آغاز شد و ورود لغات فرنگی از انگلیسی، فرانسوی، یونانی و روسی به ترکی آناتولی به طرز فاحشی این زبان را تحقیر نمود و بن مایه‌های آن را فرو ریخت.

در جمهوری آذربایجان، لغات روسی و در ایران، واژگان فارسی تبارمندی این زبان را نشانه رفته است؛ با این حال سالم‌ترین گویش این زبان، گویش آذری و به ویژه گویش ناب عشایر دشت مغان و قره‌داغ است.

فرهنگ ملی و هویت ایرانی همواره در طول تاریخ  بر پایه تنوع اقوام و زبان‌ها به مثابه رنگین کمانی از تفاوت‌ها شکل گرفته و توجه به زبان‌ها و گویش‌های محلی نه تنها تضعیف زبان رسمی نیست، بلکه تامین کننده زیربنای امنیت و انسجام ملی است.

بر این اساس به منظور ارج‌گذاری آیات الهی، میراث تمدنی کشور، جلوگیری از انقراض زبان‌های زنده اقوام ایرانی، ارتقای همبستگی ملی و تقویت حس تعلق هویتی اقوام ایران، جلوگیری از هجمه فرهنگی عظیم نیز خواست عمومی در راستای حفظ و احیای این میراث گرانبها، طرح تدوین لغت‌نامه ترکی آذربایجانی با معیار قرار دادن لهجه و گویش عشایر مغان، به منظور حفظ لغات و اصطلاحات رایج و بی‌نیاز ساختن گویشوران ترک زبان از به‌کارگیری لغات ناموس و بیگانه انجام شد.

چنان که نگارنده نیز تاکید کرده، هدف این طرح گردآوری مجموعه‌ای علمی و حرفه‌ای است که در بطن آن مدخل، معنی، شواهد ادبی و تصویری، جایگاه دستوری، ریشه و تلفظ لغات یکجا آورده شود و به عنوان یک مجموعه کامل و یک مرجع جامع در اختیار علاقه‌مندان، صاحب‌نظران و به ویژه گویشوران قرار گیرد.

زبان ترکی از سویی همانند زبان فارسی گاه با واژه‌هایی همراه می‌شود که با وجود نگارش یکسان، معنا و کاربردی متفاوت دارند که چنین کتابی می‌تواند برای آشنایی بیشتر مخاطبان غیر ترک‌زبان با این واژه‌ها و کاربرد آنها کمک حال باشد.

این کتاب که برای تسهیل بهره‌برداری مخاطبان بر اساس ترتیب حروف الفبای فارسی تنظیم گشته، از حرف آ /A/ به عنوان اولین حرف صدادار ترکی آذربایجانی آغاز شده است و با واژه آیینماق /Ayinmaq/ به معنای روشن شدن، نور دیدن، به هوش آمدن، از خواب بیدار شدن و گذراندن دوران نقاهت به پایان می‌رسد.

البته افزون بر گردآوری واژگان، فراهم آوردن ضرب‌المثل‌ها، تشبیهات، استعارات، مجازات، ریشه‌یابی کلمات، تدوین فقه‌اللغه و جداسازی قیاسیات از سماعیات، ارائه معیار برای قیاسیات، خطاهای عامه، نوادر و … کارهای علمی بسیار گسترده و دامنه‌داری است که باید در آینده روی یکایک این موضوعات صورت گیرد.

کتاب لغت‌نامه ترکی آذربایجانی در ۳۹۲ صفحه از سوی انتشارات محقق اردبیلی روانه بازار شده است.انتهای پیام